Interview met Meinte Wildschut. Hoe heeft hij de cao-onderhandelingen bij NS ervaren.

Voor de mensen die jou niet kennen; wie is Meinte en hoe lang ben jij al betrokken bij VHS en wat is jouw rol?

“Eigenlijk ben ik opgeleid als bioloog. Na mijn studie ben ik in de automatisering terecht gekomen. Eerst als ontwikkelaar en later werd ik consultant. Uiteindelijk ben ik in het projectmanagement vak beland. Sinds 6 jaar ben ik projectmanager bij NS.”

“Mijn toenmalige manager zei dat het belangrijk was om lid te worden van een vakbond en raadde mij aan om eens te gaan kijken bij VHS. Ik ben toen lid geworden, maar was nog niet echt actief betrokken. Hier kwam verandering in toen er een oproep kwam om deel te nemen aan een klankbordgroep voor de cao-onderhandelingen in 2019. Het leek mij wel interessant zo’n achterkamer om eens te horen hoe dat er allemaal aan toe gaat, dus heb ik mij aangemeld. Dit met het idee dat ik achterover kon leunen en zo nu en dan commentaar kon geven. Echter tijdens de tweede samenkomst bleek dat niemand van de reguliere onderhandelaars kon deelnemen aan het eerstvolgende cao-overleg en werd ik plots verzocht om plaats te nemen als mede onderhandelaar aan de onderhandelingstafel. Dat was een ruwe doop om het maar zo te zeggen."

"In 2021 ben ik ook bestuurslid geworden bij VHS en vervul ik nu de rol van penningmeester.”

Hoe zou jij deze onderhandelingsperiode willen samenvatten in een paar regels? Wat is je opgevallen, meegevallen en tegengevallen?

“Deze onderhandelingsperiode bestond heel duidelijk uit twee delen. Voor de zomer zat er totaal geen beweging in. Er kwam totaal geen reactie vanuit NS en ze wilden niet onderhandelen. We zaten echt tegen een muur te praten. Dat zorgde voor een niet-productieve stemming. Wij als bonden wilden op deze manier niet verder. Bij de raadpleging die de bonden toen gehouden hebben onder hun leden liet onze achterban heel duidelijk merken dat ze niet wilden staken, zoals bij de andere bonden wel was besloten. ”

“Na de zomer heeft NS, onder druk van de stakingen, iedereen weer bij elkaar geroepen en ontstond er een totaal andere dynamiek. Vanuit NS zat er bijna een compleet nieuwe delegatie aan de onderhandelingstafel, ook met duidelijk een heel andere insteek. Er werd weer gesproken, en er werd meer heen en weer bewogen, zoals ook bij ‘normale’ onderhandelingen gedaan wordt. Daardoor waren wij er met de bonden en NS na de zomer ook heel snel uit.”

Wat is je meegevallen tijdens deze onderhandelingen?

“Deze keer hadden we een bredere achterkamer, dat was echt heel erg fijn. Het was een samenstelling van oudere en jongere NS'ers en iedereen dacht ook heel actief mee. Zelfs toen ik midden in de nacht alleen door moest gaan kreeg ik nog hele goede feedback vanuit de achterban.

En wat viel juist tegen tijdens deze onderhandelingen?

“Vooral het eerste deel van de onderhandelingen. Dus de bijeenkomsten vóór de zomer. Er heerste echt een ongemakkelijke sfeer. Alles wat je kunt bedenken om onderhandelingen niet effectief te maken gebeurde in die periode.”

Verliepen de onderhandelingen deze keer anders dan de eerdere onderhandeling waarbij je betrokken bent geweest?

“De onderhandelingen in 2019/ 2020 verliepen soepeler. Dat was echt vanaf het begin onderhandelen. Hier wat erbij, op dat punt wat er af. Iedereen deed water bij de wijn. Dat was bij de onderhandelingen van 2022 in de eerste periode totaal anders.”

Zelfs toen ik midden in de nacht alleen door moest gaan kreeg ik nog hele goede feedback vanuit de achterban.

‍Hoe heb jij de samenwerking met de collega-vakbonden ervaren?

“De samenwerking tussen de vakbonden is heel bijzonder. In de beginfase brengt iedereen zijn punten in. NS maakt hiervan een voorstel waarover men wil onderhandelen. Hierover gaan de bonden weer met hun achterkamer in gesprek en vervolgens overleggen de bonden onderling met welk tegenvoorstel ze willen komen. Dit gaat allemaal heel professioneel. Als bonden proberen we steeds het front tegen de directie gesloten te houden. De sfeer tussen de vakbonden onderling is goed. Tijdens de laatste onderhandelingen, toen we de nacht moesten doorhalen, was het zelfs gezellig.”

"Vooraf en tijdens de onderhandelingen wordt er input opgehaald bij alle leden middels een oproep en wordt er meegedacht tijdens de onderhandelingen via een appgroep. Wat vond je van de input en reacties van de VHS-achterban?"

“Vooraf hebben we veel punten aangereikt gekregen. Als bestuur hebben we daar een samenhangende selectie van gemaakt en dat bij NS ingebracht als ons startpunt: "de inzetbrief”. Zoals ik al eerder zij was deze keer de achterban breder. De klankbordgroep kwam echt met kritische punten, waarvan sommige ook letterlijk zijn ingebracht tijdens de gesprekken met NS. Dan zie je eens te meer dat wij bij VHS heel veel kennis in huis hebben en dat dit heel nuttig is om in te zetten. Het is ook sterk om te kunnen zeggen, onze leden zeggen…, in plaats van, VHS zegt.”

Kijk je met tevredenheid terug op het behaalde onderhandelingsresultaat? En zo ja, waarom?

“Jazeker, ik ben heel tevreden! Qua salaris hebben we een behoorlijke verhoging voor elkaar gekregen. Op het gebied van pensioen is het fijn dat we in fasen weer naar maximale opbouw van pensioen gaan. Hier hebben we ook echt voor moeten knokken. En er was al jarenlang gedoe over de voorwaarden voor mensen die van hoofdstuk 8 naar 9 gingen. NS kwam verrassend genoeg met het voorstel om te stoppen met hoofdstuk 9. Het argument was dat hoofdstuk 9 inmiddels goed is ingeburgerd, zodat het overbodig is om dit vast te leggen in een apart arbeidsvoorwaardenpakket. Ik vond het een charmant voorstel.”

“Ook op het sociale vlak zijn er een aantal verbeteringen in deze nieuwe cao. Ik vind dat we nu ook weer een cao hebben waar ik mij als NS'er bij thuis voel. Waarbij ik weer kan zeggen, wij hebben een mooie cao.”

Wat heb je geleerd van deze cao-onderhandelingsronde en is er iets wat je een volgende keer anders zou doen?

“Als ik de volgende keer weer meedoe, en de tegenpartij geeft weer de indruk niet te willen onderhandelen, eerder stoppen. Duidelijk aangeven, zo gaan we niet verder. Er moet op relatieniveau met elkaar gepraat kunnen worden anders kom je nergens.”

Wat raad je iemand aan die ook namens VHS aan een van de onderhandelingstafels wil zitten? Wat heb je nodig en hoe kom je aan tafel?

“Begin vooral in de achterkamer. Je wordt dan meegenomen in alle stukken en je maakt het hele proces van dichtbij mee. Alleen deze achterkamer is namelijk al heel erg leuk. Je bent echt onderdeel van de onderhandelingen en je werkt actief mee om de cao beter te maken. Je hebt er mede invloed op. Wil je echt aan de onderhandelingstafel plaatsnemen als mede onderhandelaar, dan kun je dat altijd aangeven.”

“Heb je na het lezen van dit interview interesse om deel te nemen aan de achterkamer bij volgende onderhandelingen, dan mag je altijd contact met mij opnemen via meinte.wildschut@vhs.nl.”