De digitale toekomst biedt de spoorsector mogelijkheden die ze maar beter kan benutten. Dat was de uitkomst van het lustrumsymposium dat VHS Railprofessionals organiseerde op 28 september.
Sinds anderhalf jaar organiseerde VHS weer een live event. Zo'n zeventig deelnemers van onder andere NS, ProRail, Dekra Rail en Movares kwamen op het symposium af en lieten zich informeren, discussieerden mee en maakten van de borrel na afloop gebruik om met spoorcollega's bij te praten en nieuwe mensen te leren kennen.
Bekijk de sfeervideo van het symposium!
Na een inleiding van futuroloog en trendwatcher Freija van Duijne waarin ze ons globaal meenam in de digitale toekomst vond een rondetafelgesprek plaats met mensen uit de spoorsector. Van Duijne benadrukte in haar verhaal dat haar werk niet bestaat uit het voorspellen van de toekomst, maar uit het verkennen van scenario's om tot een betere toekomst te komen. Daarbij is dialoog een belangrijk middel. De digitale transformatie is al een tijdje gaande. Inmiddels zijn computers snel genoeg om kunstmatige intelligentie en daarmee deep learning toe te passen. Tegenwoordig is alles data, data die wordt verzameld, geanalyseerd en toegepast. Ook in de spoorsector wordt daar al gebruik van gemaakt. Denk aan het verzamelen van data om de dienstregeling te optimaliseren en reisgedrag te voorspellen. Daarnaast genereren sensoren en camera's op het spoor en in de treinen gegevens waarmee onderhoud wordt gepland. Toch is het niet zo dat kunstmatige intelligentie de oplossing tot alles is. Het is weliswaar efficiënt, snel en objectief, maar de mens in nog steeds nodig om algoritmes te duiden en te interpreteren. Een schaakcomputer mag dan wel een mens verslaan, maar het domein van de schaakcomputer - het bord met zijn stukken - is een afgekaderde en aan bepaalde regels onderworpen wereld. De echte wereld is vele malen complexer en meer ambigu. Het is goed om je te realiseren dat algoritmes een taxonomie hebben en heel anders 'leren' dan wij mensen. Het zelfversterkend vooroordeel is een grote valkuil bij het trainen van algoritmes. Je moet je dan ook altijd afvragen of de training van een algoritme wel inclusief is; is er met alles rekening gehouden? De toegevoegde waarde van kunstmatige intelligentie zit dan ook vooral in digitale ondersteuning. Deze intelligente systemen moeten ons helpen om meer uit mensen te halen, niet om ze te vervangen. Een mooiere, betere toekomst hangt af van de keuzes die we maken.
Aan de ronde tafel werd verder ingegaan op de digitale stand van zaken in de spoorsector. ProRail directeur ICT Arjen Boersma, manager digitale transitie Ron Brouwer, NS Chief Data Officer Geert van der Hoek en NS Resultaten Lead ComIT Annemarie Joosen deelden hun visie op de digitale transitie en waar we nu staan. De gezamenlijke conclusie is dat we ook als spoorsector midden in de digitale transitie zitten, maar dat we ook nog wel stappen te zetten hebben. Er wordt al veel samengewerkt tussen ProRail, NS en Movares, maar er zou nog meer data gedeeld kunnen worden. Boersma gaf aan dat wat hem betreft ProRail nog veel meer van buiten naar binnen mag kijken, maar benadrukte ook dat de sector als geheel samen stappen moet zetten om echt vooruit te komen. Brouwer haakte daarop aan door te constateren dat hij bij NS al een verschuiving ziet van treinen rijden naar dienstverlening en dat data daarin een rol spelen. Joosen poneerde dat elk bedrijf een software bedrijf zou moeten worden. Waarbij de software er op gericht is het leven makkelijker te maken. Het begint allemaal bij de klantwens. Een klant wil niet met de trein, die wil van zijn voordeur naar een andere bestemming en wil dat zo eenvoudig en snel mogelijk. Data moet waarde krijgen en gebruikt worden om snel te reageren op klantwensen. Van der Hoek beaamde dat realtime data steeds belangrijker wordt om sneller te kunnen acteren op wat er buiten gebeurt. Boersma pleitte voor een voorlopersrol binnen de wereldwijde spoorsector. Het spoor ligt qua digitalisering ver achter op de auto en het vliegtuig. Maar om koploper te worden moet je wel je omgeving meenemen en samen optrekken, inclusief je opdrachtgevers. De conclusie was dan ook dat er meer data gedeeld moet worden, maar wel in een veilige omgeving en niet met de hele wereld. In deze afgekaderede omgeving kunnen spelers dan hun diensten en producten aanbieden.
Er moet meer data gedeeld moet worden, maar wel in een veilige omgeving en niet met de hele wereld.
Ook werd de rol van de medewerker besproken. De stand van de techniek is niet meer de vertragende factor, het is de mens en zijn psyche. De digitale transitie zorgt ervoor dat de wereld verandert en daarmee ook de inhoud van ons werk. Routineus werk wordt overgenomen door computers, jonge mensen zijn veel meer thuis in de laatste stand van de techniek en de mogelijkheden die daarbij horen. Voor gevorderde professionals kan dit bedreigend overkomen. Deze professional vraagt zich af wat zijn toegevoegde waarde nog is. Maar juist doordat routineus werk overgenomen wordt door systemen is er meer ruimte voor creativiteit. De toegevoegde waarde zit dan niet meer in een hiërarchische positie, maar in een functionele positie. Dus eigenlijk is de digitale transitie een cultuurverandering waarin we als collega's met elkaar stappen moeten durven zetten.
Tijdens de borrel werd nagepraat en genetwerkt. Het was fijn om na anderhalf jaar weer eens in een zaal met mensen te zitten en elkaar in de ogen te kijken. En het smaakte naar meer!
Met VHS blijf je op de hoogte!
Eind april starten de onderhandelingen voor een nieuwe cao bij NS. Dat lijkt nog ver weg. Toch horen we nu al graag van jou wat jij wil dat er in de onderhandelingen aan bod komt!
In mijn beleving zijn de vorige cao-onderhandelingen nog maar net afgesloten en nu zijn we al weer druk bezig met de voorbereidingen voor de nieuwe! Begin verleden jaar, midden in de coronapandemie, is het eindbod van NS aan de leden van de vakbonden voorgelegd en goedgekeurd. De handtekening is van 2 maart 2021 en iets meer dan een jaar later gaan we alweer aan de bak!
