Iedereen wil graag zekerheid. Toch? Als projectleider maak ik daarom een plan en daar leef ik bij.
Een plan biedt zekerheid, zowel voor mezelf als voor mijn omgeving. Het onverwachte dam ik daarbij in door risicobeheersing: ik bedenk wat er fout kan gaan en vervolgens regel ik iets om de schade binnen de perken te houden. Zo kom ik zo snel mogelijk weer terug op het oorspronkelijke plan. Iets vergelijkbaars treedt op bij cao-onderhandelingen. Bonden, de OR en de directie bedenken wat er in de komende periode kan gebeuren, schatten risico's in en komen vervolgens tot plannen, voor zaken als salarisontwikkeling, pensioenbijdragen en ontwikkelingsmogelijkheden. Die staan dan vast. Dat geeft zekerheid.
Denk erom, dat vereist wel lef!
Maar zekerheid wordt steeds zeldzamer: als er al iets vast staat, is het verandering. Of het nu werkelijk zo is, veroorzaakt door een of ander nog onbegrepen mechanisme; of dat het perceptie is - misschien zijn we steeds beter geworden in beheersing en valt daardoor het restant onbeheerste zaken ons meer op: feit blijft dat iedereen continu verandering ervaart. En die veranderingen volgen elkaar steeds sneller op. Sommige veranderingen waren voordat ze optraden zelfs onvoorstelbaar. Welke projectleider had er in februari van dit jaar nou een pandemie in zijn risicoregister staan? Ik niet! Ook in de eerste ideeën over de nieuwe cao schitterde dit onderwerp door afwezigheid.
Hoe hiermee om te gaan? Maak ik maar geen plannen meer? Als toch alles voortdurend verandert, waarom zou ik nog? Nee, dat doen is het kind met het badwater weggooien. Er zijn namelijk veel zaken die ik nog steeds goed kan plannen. Er zijn voldoende risico's die ik betrekkelijk eenvoudig onder controle kan houden. Dus dat blijf ik gewoon doen. Wat ik daar omheen doe is ervoor zorgen dat ikzelf en mijn omgeving voorbereid is op dat er onverwachte zaken kunnen gebeuren. Ik trek het plan een jasje aan dat flexibel is. Dat mee kan bewegen als het anders gaat dan we nu kunnen bedenken. Hoe ik dat kan doen? Bijvoorbeeld door samen helder het doel af te spreken waar we heen willen. Dan kunnen we namelijk snel een plan B ontwikkelen als plan A in de soep gelopen is. Zo wordt het plan flexibel.
Is dat ook toe te passen op de cao-onderhandelingen? Dat we duidelijke afspraken maken over wat gepland kan worden - de kern, de cao zelf - en dat we daaromheen het pact bewust inrichten als een flexibel jasje? Denk erom, dat vereist wel lef! Van alle partijen. Niet alles dichttimmeren, maar bewust samen bespreken hoe om te gaan met verrassingen. De beloning is zoet: de zekerheid dat je er in tijden van onzekerheid samen uit gaat komen. Toekomstbestendige zekerheid, anders gezegd.
De vraag is nu: kunnen we het ook? Durven we het?
Ik wens een ieder veel lef!
Meinte Wildschut
VHS'er, lid VHS NS cao-team
Met VHS blijf je op de hoogte!
