Voor het eerst in meer dan een half jaar reis ik weer eens voor mijn werk met de trein. Bestemming: University Twente, je begrijpt niet waarom dat in het Engels moet.
Ondanks de beperkt gevulde eersteklascoupé ontstaat er een opstootje. Een reiziger bezwaart zich bij een mevrouw die binnen anderhalve meter van hem plaatsneemt op een door NS groen aangemerkte zitplaats. De mevrouw weigert ergens anders te gaan zitten. Een passagierende machinist in uniform schiet te hulp, stelt de mevrouw in haar gelijk. De man van de anderhalve meter verlaat al mokkend de trein.
Ondanks het opstootje geniet ik van de reis, op deze eerste herfstdag is het nog steeds zomers; een stralende zon, op de Veluwe afgewisseld met flarden van dichte mist. Ik stap uit op de halte Enschede-Kennispark, dat klinkt tenminste Nederlands.
Ik ben op weg naar een zogenaamde Masterclass. NS en ProRail participeren in een onderzoeksprogramma over systeemintegratie. Drie ingenieurs gaan hierop promoveren, ik ben één van de begeleiders. Wij hopen dat we hiermee in de spoorsector bruikbare wetenschappelijke inzichten krijgen waarmee we beter kunnen samenwerken. Alleen al tussen ProRail en NS zijn immers tal van raakvlakken, denk aan de interactie tussen trein en baan en ERTMS. Dit is niet louter een technische relatie, vooral de sociale component van samenwerken, vaak aangeduid met het afgezaagde containerbegrip "houding en gedrag", speelt een grote rol.
Helaas kan een van de deelnemende collega's niet aanwezig zijn. Afgelopen weekend testte hij positief op Corona. Ja, het virus krijgt een steeds prominentere plek in ons leven. Het opstootje in de trein, het ellendige mondkapje en nu dus een positief geteste collega. Het is dan ook een genot om na een aantal Teams-bijeenkomsten de Masterclassdeelnemers live te zien en te spreken. Gezichten lijken er wel anders uit te zien dan op de monitor. Tijdens de 'live' koffiebreak heb je een ander gesprek dan wanneer ik in de pauze van mijn Teams meeting naar mijn Senseo apparaat ga.
En ik ben er inmiddels achter dat de toevallige gesprekken op kantoor bij de koffiemachine meer waarde hebben dan ik ooit had kunnen vermoeden. Het is niet alleen onbeduidend of nutteloos geouwehoer; zonder deze contacten raak je vervreemd van je kamergenoten en andere collega's. Ik merk dat ook ik energie haal uit de toevallige gesprekken. Deze informele contacten zijn belangrijk voor het 'verbinden', het in contact zijn met collega's en zowaar voor het samenwerken. Ze zijn onmisbaar in een organisatie waarin samenwerking van belang is.
Op dit moment wordt bij ProRail de transitie "Samenspel voor meer treinen" doorgevoerd. Belangrijk doel is een betere samenwerking tussen bedrijfseenheden en afdelingen. Wat dat betreft kan de timing van Corona niet beroerder. Juist in een periode dat we meer en intensiever willen samenwerken zijn we massaal aan het thuiswerken. Juist nu is het gemis aan informele contacten extra nijpend. Iemand zei laatst dat het Coronavirus de saamhorigheid in de samenleving vergroot. Dat is mogelijk het geval. Tegelijkertijd zou je wensen dat we ter compensatie van de negatieve gevolgen van het Coronavirus besmet raken met een soort samenwerkingsvirus. Een mitigerende maatregel noemen we dat in de projectenwereld.
Wat steeds duidelijker wordt is dat we voorlopig nog thuiswerken; naar verwachting gaat het tenminste een jaar duren. Laten we alle creativiteit uit de kast halen om met elkaar verbonden te blijven. Juist nu is het nodig om te zorgen dat directe collega's elkaar weten te vinden en daarmee ook invulling weten te geven aan systeemintegratie, daar is geen wetenschappelijke onderbouwing voor nodig.
Martin Morsman
VHS'er en VHS kandidaat voor het Verantwoordingsorgaan van het Pensioenfonds Rail & OV
Met VHS blijf je op de hoogte!
