Het einde van het jaar nadert, en wat een jaar. Al bijna negen maanden hebben we te maken met de coronapandemie.
Een pandemie die ieders leven beïnvloedt en ook op de spoorsector impact heeft. Hoe hangt, nu aan het einde van 2020, de vlag erbij binnen de drie grootste bedrijven in de spoorsector? En wat zijn de vooruitzichten?
De stemming bij ProRail-medewerkers heeft sinds 13 oktober als gevolg van de tweede golf een duidelijke dip gekregen, toen het vrijere beleid om af en toe naar de eigen werkplek te komen werd stopgezet. Het bedrijf steekt erg in op vitaliteit (rust nemen, agenda's niet te vol, wandelingen) en tegengaan van eenzaamheid (social talks, één op één wandelingen, serieuze aandacht voor check in). Medewerkers kunnen op kosten van ProRail een headset aanschaffen. Het werk gaat gewoon door, soms zelfs drukker dan voor corona.
Er wordt hard nagedacht over hybride werken, OR en vakbonden worden hierin meegenomen. Dit heeft zowel betrekking op hoe de verschillende werkruimtes er uit gaan zien (zowel qua inrichting als qua grootte) als de daarbij benodigde technische (ict) voorzieningen. Er zijn plannen om op de derde verdieping van de Inktpot een pilot te starten om te ervaren hoe datgene wat op papier is bedacht in de praktijk werkt; de diverse scenario's worden daarbij tegen het licht gehouden. De beperking zit 'm in het feit dat de kantoorruimtes niet voldoen aan het werken op anderhalve meter afstand als iedereen naar kantoor komt.
Movares behoudt een steady business, waardoor de omzet op een reëel niveau blijft, gegeven de omstandigheden. Opdrachtgevers continueren namelijk hun investeringen in infra. De coronaperiode heeft natuurlijk bewerkstelligd dat de meeste medewerkers nu thuis werken en sommigen (sporadisch) op kantoor werken. Het kantoor wordt hierop verder ingericht, daar dit mogelijk een structureel gegeven wordt. Vooral jongere mensen, en mensen met jonge gezinnen zijn hierdoor getroffen. Het gemis aan sociaal en direct contact heeft impact. Toch lijken de meesten een modus hiervoor te hebben gevonden. Vele overleggen vinden nu via conference tools plaats en de werkplekken thuis raken nu beter ingericht. Het bedrijf stelt hiervoor beeldschermen, stoelen, etc. beschikbaar en hiervan wordt gebruik gemaakt. Ook het management is druk doende met het aanhalen en onderhouden van de banden met de medewerkers. Logisch, zij zijn het kapitaalgoed van het bedrijf. Movares gaat opgewekt starten aan het nieuwe jaar. Hopelijk gaat de verstrekking van vaccins dit versterken.
In tegenstelling tot ProRail en Movares wordt NS zwaar geraakt door de coronacrisis. Vanaf half maart kelderde het aantal reizigers en was de bezetting in de treinen maar zo'n tien procent van de bezetting aan het begin van dit jaar. Uiteindelijk krabbelde het percentage reizigers over de zomer op naar 35 á 40 %, om tijdens de tweede golf weer in elkaar te zakken. Op dit moment komt de bezetting weer uit op 35 á 40 %. Het is moeilijk om vervoersprognoses te voorspellen, maar de sombere eerste inzichten lijken nu toch de werkelijkheid te worden. De verwachting is dat het aantal reizigers pas in 2024 of 2025 terug is op het niveau van 2019. Dit betekent een gigantisch omzetverlies voor NS. Diverse maatregelen nu en in de komende periode moeten ervoor zorgen dat het verlies beperkt blijft. Er wordt minder materieel ingezet en NS wil krimpen naar een kleinere organisatie door een vermindering van 2300 fte. Dit zorgt voor een hoop reuring binnen het bedrijf. Daarbij komt dat NS een divers bedrijf is, met medewerkers die hun werk alleen op locatie kunnen doen zoals conducteurs en machinisten, en kantoorpersoneel wat al bijna negen maanden vanuit huis werkt. NS wil voor deze laatste groep structureler vormgeven aan hybride werken. Het kantoor zal hierbij een andere functie dan voorheen krijgen en meer een ontmoetingsplek zijn en de werkplek thuis moet ergonomisch en arbo-technisch op orde zijn. De meeste thuiswerkers zijn kenniswerkers en hebben inmiddels een routine opgebouwd waarbij het werk de afgelopen maanden gewoon door is gegaan. Medewerkers geven echter wel aan de sociale contacten te missen.
Met VHS blijf je op de hoogte!
Staatssecretaris Van Veldhoven geeft in haar kamerbrief van 15 juli jl. aan dat de omvorming van ProRail naar een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) per 1 januari 2021 niet meer haalbaar is.
